Een Spoorweg op Sumatra gebouwd door Japanse gevangenen tijdens de Tweede Wereldoorlog (1943 - 1945)
Ivan Pardoe (Met dank aan de familie Pardoe)
Ivan Pardoe
In februari 1942 was de overgave van Singapore aanstaande. Toen de veroverende Japanse troepen snel naderden, werd het bevel gegeven om te evacueren. Op de avonden van 13 en 14 februari verliet een vloot van ongeveer 44 schepen Keppel Harbor op weg naar de waargenomen veiligheid van Batavia (nu Jakarta). Dit besef gebeurde niet omdat op vier na alle schepen werden vernietigd voor de oostkust van Sumatra. Een van de weinige overlevenden was Abel Seaman Ivan Pardoe (3042) die op dat moment op de Engelse geweerboot HMS Dragonfly zat. De Dragonfly (T11) was overgebracht van China naar Singapore om te helpen bij de ondersteuning van de militaire verdediging van Malaya, waarbij Gurkha en andere invalpartijen achter Japanse vijandelijke linies werden gezet.
HMS Dragonfly
Ivan werd geboren in Manutuke buiten Gisborne, Nieuw-Zeeland. Hij voegde zich bij de marine bij het begin van de oorlog en na zijn opleiding in Tamaki, Auckland werd hij in het buitenland opgesteld. Het was als onderdeel van dit ontwerp dat hij bemanningslid werd van HMS Dragonfly.
De ontsnapping van de Dragonfly zoals vele andere schepen die Singapore ontvluchtten, was gedoemd. De Japanners regeerden over de hemel en op 4 km voor de kust van het eiland Rusukbuaja op 14 februari werd de Dragonfly gebombardeerd en nam een ​​directe treffer naar achteren. De ontploffing doodde veel van de bemanning en passagiers aan boord. De Dragonfly vervolgens vermeld, gekapseisd en gezonken allemaal binnen 10 minuten na het bombardement. Overlevenden zaten meer dan 7 uur in het water en werden meegesleurd door de stroming naar Singkep Island in het zuiden, terwijl ze beschoten werden door Japanse vliegtuigen, waarvan sommige terugkwamen na bombardementen op Palembang. Onderschepte Japanse radioberichten verklaarden "hier zou geen Duinkerken zijn". Na hergroepering op Singkep Island organiseerden Ivan en de andere vermoeide overlevenden kano's en boten om ze naar het vasteland van Sumatra te brengen met een plan om naar Padang te reizen, een afstand van meer dan 350 km, gelegen aan de westkust en vervolgens te ontsnappen via de haven van Emma Haven naar Ceylon (nu Sri Lanka) of Australië. Deze reis door dichte, door insecten aangetaste jungle vol man die tijgers at, was een gevaarlijke reis van 4 weken.
De route volgde de Indragiri-rivier vanaf de oostkust via de bestaande Nederlandse handelshavens van Rengat, Air Molek en Teluk Kuantan alvorens te voet te reizen over het Bukit Barisan-gebergte. Eenmaal over de bergen stapten de overlevenden in Nederlandse treinen op Sawahlunto op weg naar de kust. Uiteindelijk werden bij aankomst in Padang op 17 maart alle overlevenden gedwongen zich over te geven aan de wachtende Japanner, te horen dat het laatste schip slechts enkele dagen eerder was vertrokken.
Ivan en zijn militaire metgezellen werden van Padang naar Medan en het krijgsgevangenkamp Belawan-Gloegoer in Noord-Sumatra gestuurd. Het was hier dat hij vrienden ontmoette die hij had getraind in Nieuw-Zeeland, Laurence Hurndell en Noel Betley. Beiden hadden het zinken van HMS Grasshopper overleefd.
Gloegoer krijgsgevangenkamp (Atlas of Japanese Camps, Volume I)
Ivan en de andere krijgsgevangenen brachten bijna 2 jaar door in dit kamp, ​​laadden schepen in de haven in Medan en werkten op het plaatselijke vliegveld. In maart 1944 werden enkele krijgsgevangenen geselecteerd om te helpen bij de aanleg van een weg van 58 km lang, door de jungle van Blangkedjeren naar Takengon in de provincie Atjeh. Deze groep krijgsgevangenen bestaande uit 306 Nederlandse en 194 Britse, Australische en Nieuw-Zeelanders waaronder Ivan werd bekend als de Atjeh (Atjeh) Partij. Ivan en de anderen werden eerst ondergebracht in bestaande militaire kazernes, maar later bouwden ze hun eigen kampen langs de weg. In totaal waren elf van deze kampen opgezet. De arbeidsomstandigheden waren buitengewoon moeilijk, met onvoldoende voedsel en medische zorg. De weg werd voltooid in juli 1944. Het Atjeh-feest werd vervolgens verplaatst naar Soengeisenkol in de buurt van Medan. Ivan en de anderen bleven hier niet lang. Eind oktober begonnen de krijgsgevangenen samen met Ivan aan een reis over land van ongeveer 1000 km. Ze stopten in Bukittingi op 29 oktober en op 3 november bereikte Ivan eindelijk zijn eindbestemming. Hij arriveerde samen met de andere leden van de Atjeh-partij rond middernacht in een klein dorpje genaamd Petai. Hier zou hij helpen met baanonderhoud en bruggen bouwen op de Pekanbaru Death Railway. Ivan was gevestigd in kamp 14a. Dit kamp diende de zijlijn die verbonden was met de kolenmijn dieper in de heuvels.
Ivan ging door met dit rugbrekende werk onder gruwelijke omstandigheden tot april 1945. Op dit punt werd hij ziek zoals zoveel andere krijgsgevangenen die langs de 220 km lange spoorlijn werkten. In de nacht van de 20e overleed hij helaas met Typhoid Fever.
Segment van een brief verzonden door R. C. van den Bosch (Met dank aan de familie Pardoe)
Ivan werd begraven in graf 12 in kamp 14a. Hij werd samen met 16 anderen begraven in dit kamp. De oorlog eindigde op 15 augustus 1945, slechts 4 maanden na de dood van Ivans. Toen de krijgsgevangene naar huis vertrok, trokken de oorlogsgraven organisaties in om alle krijgsgevangenen te verplaatsen die helaas niet in staat waren geweest om zelf thuis te komen. Op de een of andere manier werden de graven in kamp 14a gemist en dus zijn deze 17 mannen, waaronder Ivan, nog steeds begraven in de oerwouden van Sumatra.
De goede vrienden van Ivan Laurence Hurndell, Noel Betley en Rene van den Bosch behoorden tot degenen die het huis bereikten. Eenmaal thuis schreven deze 3 mannen allemaal aan de familie Pardoe om hen te laten weten wat Ivan was overkomen en over zijn moed en vastberadenheid terwijl ze onder de meest betreurenswaardige omstandigheden leefden.
De namen van de andere 16 mannen die in kamp 14a zijn achtergebleven, zijn hier te vinden.
Kamp 14a Ernstige site (H.Neumann en E. van Witsen – De Sumatra Spoorweg)
Veel dank aan de familie Pardoe voor het leveren van het beeld en de brieven geschreven door de vrienden van Ivan. Het was met deze brieven dat we de reizen van Ivan door Sumatra en zijn laatste rustplaats bevestigden.